در سیستم آموزشی ایران چند نوع مدرسه وجود دارد که با نام‌های مدارس تیزهوشان، مدارس دولتی، نمونه دولتی، هیأت امنایی و .. شناخته شده اند که ما دراین مطلب قصد داریم مزایا و معایب مدارس تیزهوشان را به صورت مختصر و مفید بررسی کنیم تا بتوانیم به این نتیجه برسیم که آیا مدارس تیزهوشان برای فرزندمان مفید است یا خیر در ابتدا یک توضیح کلی از این مدارس ارائه می‌نماییم تا بتوانیم خصوصیات مثبت و منقی این مدارس را بررسی کنیم.
مدارس تیزهوشان چه نوع مدارسی هستند؟
مدارس تیز هوشان مدارسی هستند که می‌توان گفت سطح بسیار بالایی از آموزش در آنها اتفاق می‌افتد و ارزیابی دانش‌آموزان این مدارس عمدتاً مبتنی بر ارزیابی هوش، دانش ریاضیات، علوم و …. است. همانطور که برای آزمون هایی مانند کنکور سراسری کلاس آموزشی وجود دارد که به کلاس های کنکور معروف هستند، برای آزمون ورودی تیزهوشان نیز کلاس هایی برای آموزش منابع و همچنین آمادگی دانش آموزان نسبت به سوالاتی که در آزمون تیزهوشان نهم به دهم مطرح می‌شود وجود دارد. چرا که این مدارس فقط بر روی کنکور و گرفتن مدرک تحصیلی تمرکز ندارند و دانش‌آموزان را از حیث مباحث علمی عمیق‌تر رشد می‌دهند در حالی که معمولاً مدارس معمولی در این مورد عملکرد ضعیف‌تری دارند.
ویژگی‌های مدارس تیزهوشان
مدارس تیزهوشان مدارسی هستند که زیر نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، یا همان مرکز سمپاد، فعالیت می کنند و برای ورود به مدارس تیزهوشان می توانید در مقطع ششم یا نهم در آزمون‌های اختصاصی ورود به این مدارس شرکت کنید پس می‌توان گفت به غیر از بهره هوشی سطح اولیه دانش نیز برای این مدارس اهمیت دارد و در ابتدای امر این موضوع را مورد آزمایش قرار می‌دهند.
برای آگاهی از سوالات تیزهوشان ششم به هفتم روی لینک سوالات کلیک کنید.
مزایای مدارس تیزهوشان
مدارس تیزهوشان مزایای قابل توجه و بسیار مهمی دارند که باعث علاقه‌مندی هرچه بیشتر والدین به این مدارس می‌شود، از جمله این مزایا مدارس تیزهوشان :
- از مزایای مدارس تیزهوشان وجود معلمان سطح بالا است، در این مدارس به علت حضور دانش آموزان با‌هوش و بااستعداد و کنجکاو از معلمانِ با دانش و تجربه‌ی بالا که سواد و اصول آموزشی خوبی دارند بهره می‌برند و می‌توان گفت این معلمان به دنبال ایجاد کلاس های تقویتی برای دانش آموزان نیستند و در کلاس هر آنچه که نیاز دانش آموز است را بدون نگرانی از عدم یادگیری آنها، در کلاس درس آموزش می‌دهند
- موضوع مهم دیگر در این مدارس سیستم و ساختار مناسب است که این امر به این معناست که در این مدارس فقط و فقط بر روی کتاب‌های درسی و کنکور تمرکز نمی‌شود و دانش‌آموزان برای اهداف دیگری مانند المپیاد و مسابقات علمی نیز آماده می‌شوند در واقع در این مدارس همه چیز در کنکور خلاصه نمی‌شود.
- در این مدارس کارسوق یا ورک‌شاپ که همان کارگاه‌های مختلف برای مهارت آموزی دانش‌آموزان است برگزار می‌شود که تاثیر بسیار زیادی بر فرایند یاد گیری و درونی سازی یادگیری در دانش‌آموز دارد.
- در این مدارس یک جو آموزشی خوبی وجود دارد که به علت داشتن برچسب تیزهوشان این مزیت به وجود آمده است و باعث شده تا این دانش‌آموزان اعتماد به نفس بالاتری نسبت به هم سن و سال‌های خود در مدارس عادی داشته باشند و توانمندی‌های خود را بهتر بتوانند به نمایش بگذارند چرا که علاوه بر استعداد، فضا و امکانات کافی و لازم برای ظهور و بروز این مهارت ها وجود دارد.
معایب مدارس تیزهوشان
شاید در نگاه اول معایب این مدارس به چشم نیاید اما وقتی به صورت دقیق به آن می‌نگریم یک سری معایبی را در آن متوجه می‌شویم که لازم است قبل از اینکه اقدامی برای تحصیل فرزندانمان انجام دهیم آن را بدانیم، معایب مدارس تیزهوشان به شرح زیر است:
1.از مهم ترین معایب این مدارس اعتماد بنفسی است که دانش‌آموزان به واسطه برچسب تیزهوشان که روی خود می بینند، دارند. شاید در نگاه اول خوب و لازم باشد که قطعا هم همینطور هست اما وقتی این موضوع باعث ایجاد اعتماد بنفس کاذب در این دانش‌آموزان می شود، آنها را به مرور کم تلاش، پر توقع و خود برتر بین می کند و این برتر دانستن خود که به واسطه داشتن هوش زیاد است، باعث دوری از جامعه، سخت ارتباط برقرار کردن با دیگران، یاد نگرفتن مهارت‌های زندگی و مشکلاتی از این قبیل می شود.
- والدینی که فرزندانشان در مدارس تیزهوشان حضور دارند، بعضی اوقات به دلیل فشار زیاد درس ها که به فرزندان خود تحمیل می کنند، باعث خستگی و دلزدگی فرزندان نسبت به درس می شود فشارهایی از قبیل حضور در تمامی کلاس ها، درس خواندن زیاد و در ساعت های طولانی و… که حتی در بعضی از موارد باعث روی آوردن دانش آموزان به مصرف قرص های ریتالین برای بالا بردن سطح یادگیری خود می شود.
- برخی از دانش‌آموزان تیزهوش به علت اینکه فکر می‌کنند درس و هوششان از خیلی‌ها بهتر و بالاتر هست، درس خواندن و تلاش کردن را کنار می‌گذارند که این موضوع پس از دریافت نتایج ضعیف می‌تواند باعث سرخوردگی آنها شود.
- در این مدارس عموما چیزهایی به دانش‌آموزان آموزش داده می شود که بیشتر از سنشان است و با توجه به کنجکاوی ذاتی این دانش آموزان تیزهوش، می تواند اذیتشان کند. مسائلی مانند: مباحث فرهنگی، عقیدتی، جنسی و… .
- گاها در این مدارس به موضوعات علمی بیشتر از موضوعات زندگی و مسائل فرهنگی و…. پرداخته می شود اما با توجه به سطح هوش بالای این دانش آموزان و اثرگذاری آن ها به واسطه هوش بالای خود نیاز بیشتری به یادگیری مسائل فرهنگی اعتقادی و … دارند.
آینده فارغ التحصیلان در مدارس تیزهوشان
اما با توجه به مواردی که مطرح شد می‌توان گفت که تحصیل در مدارس تیزهوشان یا سمپاد عمدتاً بر روی دانش و مهارت علمی تأثیر دارد و با توجه به موقعیت‌های شغلی فعلی تضمینی برای آینده‌ی شغلی از دوران مدرسه وجود ندارد. همان طور که میدانید در این مدارس تمرکز بر روی تحصیل و اندوختن علم است و نه آموزش مهارت‌های زندگی و کاری، پس داشتن این توقع که با ورود فرزندتان به مدارس تیزهوشان آینده او تضمین شده است کاملاً اشتباه و بی اساس می‌باشد و لذا باید بزرگترها و مشاورانِ دانش آموزان در کنار یاد دهی علوم مختلف مهارت‌های زندگی را نیز به آنها آموزش دهند.
اما در این میان مدارسی با عنوان مدارس سمپاد مهارتی هم وجود دارند که این مدارس همان مدارس تیزهوشان هستند با این تفاوت که برای دانش آموزان رشته‌های فنی حرفه‌ای تأسیس شده اند که دانش‌آموزان پایه نهم به دهم می‌توانند در این مدارس ثبت نام کنند.
آیا مدارس تیزهوشان بهترین گزینه برای دانش‌آموزان است؟
برای آنکه بتوان فهمید که فرزندمان بهتر است در مدارس تیزهوشان و یا در مدارس عادی تحصیل کند، نیاز به مشاوره دارد چرا که با توجه به شخصیت فرزند و علاقه و استعداد وی تحصیل در این دو سبک مدرسه کاملا متفاوت است. اینطور نیست که لزوما مدارس تیزهوشان برای تحصیل فرزندان بهتر و برتر باشد، اگر فرزند شما روحیه حساس دارد فشار بالای مدارس تیزهوشان قطعا او را اذیت خواهد کرد و یا اگر تلاش‌گر نباشد در مدرسه تیزهوشان که همه‌ی هم‌سالان وی در تلاش و فشار برای رقابت هستند، قطعا در او احساس ناکامی و یا سرخوردگی رخ می دهد. و فشار بالای خانواده نیز برای درس خواندن و موفقیت او در مدارس سمپاد می تواند آثار مخرب و منفی زیادی در دانش‌آموز ایجاد کند.
لذا نیاز است در انتخاب نوع مدرسه دقت لازم را به عمل آورید تا فرزندتان در جایی باشد که آرامش خاطر، تحصیل مناسب و احساس خوبی داشته باشد لازم است بدانیم حضور داشتن در این مدارس به تنهایی ضامن موفقیت دانش‌آموزمان نیست پس لزومی به وارد نمودن فشار بیش از حد توان بر روی دانش‌آموز نمی‌باشد پس نباید فرزندمان را در تحصیل تنها بگذاریم و نه باید مسیر پر فشار و استرس را برای وی ترسیم نماییم بلکه باید با توجه به علاقه و استعداد و تلاش دانش‌آموز مسیر درست را برای پیشرفت هرچه بیشتر مهیا نماییم.
مقالات مرتبط:
پرداخت هزینه آزمون تیزهوشان ششم به هفتم
