نکات کلیدی انتخاب رشته و مصاحبه آزمون دکتری
مقاطع تحصیلات تکمیلی در اکثریت کشورها یک فرصت بزرگ برای افرادی است که قصد ارتقا از نظر تحصیلی و کاری دارند. دکتری تخصصی بالاترین مدرک آکادمیک و دانشگاهی در جهان است. افراد با اهداف مختلف و متعدد پا به این مقطع می‌گذارند. عده‌ای برای ارتقا شغلی، عده‌ای هم به لحاظ ارتقا رتبه علمی خود وارد مقطع دکتری می‌شوند. آشنایی با آزمون این مقطع در ایران و در سایر کشورها موضوع مهمی است که هر داوطلبی قبل از ورود باید نسبت به آن اطلاع پیدا کند.
مقطع دکتری بیش از اینکه یک دوره تحصیلاتی باشد یک دوره پژوهشی و تحقیقاتی به‌شمار می‌رود. میزان تحقیقات و پژوهش داوطلبان و دانشجویان، تخصص و تسلط آنان را در رشته تحصیلی خود نشان می‌دهد. این موضوع هم در مرحله پذیرش، هم در طول دوره تحصیل و فارغ التحصیلی فرد مهم و تأثیرگزار است. بسیاری از داوطلبان به دلیل سوابق پژوهشی و تحصیلی بسیار خوبی که دارند می‌توانند از دانشگاه‌های مطرح بورسیه بگیرند.
این مقطع معمولاٌ در گروه‌های آزمایشی علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، علوم انسانی و هنر برگزار می‌گردد.
تحصیل مقطع دکتری در ایران
دوره دکتری تخصصی به دو شکل در کشور ما برگزار می‌شود:
- آموزشی ـ پژوهشی
- پژوهش‌محور
آموزشی-پژوهشی (دوره‌ای که بیشترین رقابت برای آن صورت می‌گیرد): دوره‌ای است که محتوای برنامه آن مشتمل بر واحدهای درسی و گذراندن پایان‌نامه است. به‌عبارت دیگر دانشجویان دکتری آموزشی-پژوهشی واحدهای درسی را به‌همراه واحدهای پژوهشی می‌گذرانند.
پژوهش‌محور: دوره‌ای با محوریت پژوهش است که دستاورد آن منجر به ارائه فناوری جدید، ارائه نظریه و ایده جدید، تولید دانش فنی و ثبت اختراع و … می‌شود. این دوره مشتمل بر اخذ واحدهای درسی محدود و الزام به ارائهٔ پایان‌نامه است. دانشجویان پژوهش محور تعداد واحد درسی بسیار کمی دارند و برنامه درسی آنان عمدتاً شامل مسائل پژوهشی و پایان‌نامه است.
بر اساس آیین‌نامه آموزشی مقطع دکتری تخصصی تعداد واحدهای درسی دوره دکتری آموزشی – پژوهشی ۳۶ واحد است. از این تعداد، ۱۲ تا ۱۸ واحد آموزشی و ۱۸ تا ۲۴ واحد پژوهشی است و دانشجو باید در هر نیم‌سال تحصیلی حداقل ۶ و حداکثر ۱۰ واحد درسی اخذ کند. البته در شیوه‌نامهٔ مقطع دکتری تخصصی دانشگاه آزاد ۱۵ تا ۱۸ واحد درسی و ۱۸ تا ۲۱واحد پژوهشی در نظر گرفته شده‌است. در دوره دکتری پژوهش‌محور تنها ۳ تا ۸ واحد درسی ارائه می‌شود و ۲۸ تا ۳۳ واحد به رساله اختصاص دارد. در این دوره نیز، مجموع واحدهای اصلی و پایان‌نامه ۳۶ واحد است.
پذیرش در ایران
پذیرش دکتری در ایران توسط وزارت خانه‌های بهداشت و علوم انجام می‌شود. بصورتیکه تعدادی از رشته‌ها در کنکور دکتری وزارت علوم و تعدادی از رشته‌ها در کنکور دکتری وزارت بهداشت ارائه می‌شود. البته لازم به ذکر است که تعداد بسیار کمی از رشته‌ها بصورت مشترک در هر دو کنکور وزارت علوم و وزارت بهداشت ارائه می‌گردند. شرایط پذیرش دانشجو در وزارت علوم و وزارت بهداشت تا حدودی متفاوت می‌باشد. بدلیل اینکه سیاست گذاری این دو وزارت برای جذب دانشجو با یکدیگر متفاوت است.
نحوه اصلی ورود به مقطع دکتری در ایران از طریق کنکور است. کنکور دکتری وزارت علوم و وزارت بهداشت هرسال یک بار برگزار می‌گردد. داوطلبان باید با توجه به شرایط و ضوابط نسبت به ثبت نام و شرکت در این دوره‌ها اقدام نمایند. شما عزیزان می‌توانید برای اطلاع از زمان ثبت نام آزمون دکتری و شرایط ثبت نام آزمون دکتری مقاله های مربوطه را مطالعه کنید. البته در دانشگاه‌های کشورمان تعدادی از دانشجویان در صورت داشتن شرایط آئین نامه دانشجویان استعدادهای درخشان می‌توانند بصورت بدون آزمون برای ورود به دانشگاه اقدام نمایند.
| نوع دانشگاه | شهریه | نوع پذیرش |
| روزانه | تحصیل رایگان | از طریق کنکور دکتری سراسری – بوسیله آیین نامه پذیرش بدون کنکور استعداد درخشان |
| نوبت دوم (شبانه) | شهریه پرداز | از طریق کنکور دکتری سراسری |
| پردیس خودگردان | شهریه پرداز | از طریق کنکور دکتری سراسری – بوسیله آزمون اختصاصی دانشگاه های پردیس بین الملل |
| غیرانتفاعی | شهریه پرداز | از طریق کنکور دکتری سراسری – از طریق آزمون های درون دانشگاهی |
| پیام نور | شهریه پرداز | از طریق کنکور دکتری سراسری |
| آزاد اسلامی | شهریه پرداز | از طریق کنکور دکتری سراسری – از طریق ایین نامه مربوطه بدون کنکور استعداد درخشان دانشگاه ازاد |
آزمون، انتخاب رشته و مصاحبه در ایران
پس از اینکه داوطلبان در رشته مدنظر خود ثبت نام نموده و در آزمون کتبی که برای وزارت علوم توسط سازمان سنجش آموزش کشور و وزارت بهداشت توسط سازمان سنجش پزشکی برگزار می‌شود شرکت نمودند نتایج اولیه آنان در قالب یک کارنامه به آنان ارائه می‌گردد. شما می‌توانید مقاله زمان و نحوه شرکت در آزمون دکتری را مطالعه نمائید.
داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته شده باشند در این مرحله می‌توانند رشته محل‌های مدنظر خود را انتخاب نمایند. موضوع انتخاب رشته یک موضوع اساسی و مهم بوده که داوطلبان باید توجه و دقت زیادی در این زمینه داشته باشند. یک انتخاب رشته خوب و اصولی طبیعتاً شانس داوطلب را برای پذیرفته شدن بیشتر می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه انتخاب رشته شما عزیزان می‌توانید مقاله انتخاب رشته دکتری را در سایت مرکز مشاوره باخه مطالعه نمائید.
پس از انتخاب رشته مهم‌ترین مسئله مرحله مصاحبه دکتری می‌باشد. داوطلبینی که انتخاب رشته خود را انجام داده‌اند از سوی دانشگاه‌های مختلف دعوت به مصاحبه خواهند شد. مرحله مصاحبه دکتری در کشور ما یک موضوع حیاتی و بسیار مهم است. بسیاری از داوطلبان بدلیل نداشتن آشنایی لازم با مصاحبه دکتری متأسفانه در این مرحله مردود می‌شوند.
این مصاحبه در دانشگاه‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت آئین نامه‌ای دارد که مصاحبه کنندگان داوطلبین را براساس مفاد مندرج در این آئین نامه گزینش می‌کنند. طبیعتاً هرچه میزان آشنایی داوطلب با شرایط مصاحبه دکتری بیشتر باشد می‌توانند امتیازات بیشتری در این مرحله کسب نموده و شانس پذیرش خود را بالا ببرند.
در مرحله مصاحبه دکتری سوابق آموزشی و پژوهشی داوطلب و تسلط برروی مباحثی مانند زبان انگلیسی، آشنایی با روش‌های پژوهشی و تحقیقاتی و همچنین برنامه و هدف داوطلب برای تحصیل مورد بررسی قرار می‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر مقاله های مصاحبه دکتری سراسری 99 و مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد 99 را مطالعه نمائید.
بدون آزمون دکتری در ایران
در ایران تعدادی از داوطلبان بدلیل داشتن شرایط پذیرش بدون آزمون و یا نداشتن شرایط شرکت در آزمون، علاقه‌مند به شرکت در دوره دکتری بدون آزمون هستند. برای پذیرش دکتری بدون آزمون افراد می‌توانند از شرایط آئین نامه استعدادهای درخشان استفاده نمایند. اگر فردی دارای شرایط آئین نامه استعدادهای درخشان باشد می‌تواند بصورت بدون آزمون در مقطع دکتری شرکت نماید.
یکی دیگر از روش‌های پذیرش در مقطع دکتری بدون آزمون ثبت نام در دانشگاه‌هایی است که بصورت بدون آزمون دانشجو پذیرش می‌کنند. دانشگاه‌هایی مانند پردیس بین المللی دانشگاه تهران و پردیس بین المللی دانشگاه شریف هرساله اقدام به پذیرش و ثبت نام دانشجویان می‌نمایند. شما عزیزان می‌توانید مقاله دکتری بدون آزمون را در سایت ما مطالعه نمائید.
تحصیل دکتری در خارج از کشور
بسیاری از افراد علاقه‌مند هستند تا بعد از پشت سر گذاشتن دوره کارشناسی ارشد، مقطع بعدی را در دانشگاه‌های خارج از کشور بگذرانند. برای گرفتن پذیرش در دانشگاه‌های خارج از کشور در مقطع دکتری افراد باید از نحوه ورود به دانشگاه‌های خارجی اطلاع حاصل نموده تا بتوانند برای تحصیل در دانشگاه مورد علاقه خود اقدام نمایند.
گرفتن بورسیه در دانشگاه‌های خارجی معمولاً طرفداران بیشتری دارد. بدلیل بالا بودن هزینه تحصیل در دانشگاه‌های خارجی گرفتن بورس تحصیلی یک مزیت بزرگ و مهم است تا داوطلب از پرداخت شهریه تحصیل دانشگاه معاف گردد. موضوع اخذ بورسیه در دانشگاه‌های خارجی برخلاف دیدگاه عموم امری محال و سخت و غیرممکن نیست. هریک از دانشگاه‌های خارجی با توجه به زبان تحصیل، معدل مورد نیاز، رشته دانشگاهی، سوابق تحصیلی و پژوهشی، امکانات مورد نیاز و اهداف دانشگاه و دانشجو شرایطی را برای اخذ پذیرش اعلام می‌دارند. افراد درصورتیکه شرایط مدنظر را دارا باشند می‌توانند نسبت به ارسال مدارک و اخذ ویزای تحصیلی اقدام نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه شما عزیزان می‌توانید مقاله تحصیل دکتری در خارج از کشور را مطالعه نمائید.
هرساله تعداد زیادی از فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه‌های مطرح خارجی بورسیه تحصیل دکتری دریافت می‌کنند.
